ERCP
Safra yolları ve pankreas kanalının yan görüşlü endoskop aracılığıyla görüntülenmesi işlemine ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi) adı veriliyor.
ERCP ile karaciğerdeki ve karaciğerin dışında seyreden safra yolunun endoskopik yolla radyolojik olarak görüntülenmesi, safra taşı ve çamurundan temizlenmesi, buradaki tıkanıklıkların açılması mümkün olmaktadır. Bu yöntemle safra yolları taşlarının tedavisi ameliyatsız ve kısa sürede gerçekleştirilmektedir.
ERCP’ nin uygulamaya girişiyle özellikle tıkanma sarılığı olan hastalara yaklaşım büyük oranda değişmiştir. ERCP’nin en önemli katkılarından biri, safra yolu çıkışını tıkayan kanserlerde safra yolunu stent ile açık tutarak hastayı kür sağlamayacak bir ameliyat gereksiniminden kurtarmasıdır.
İşleyiş:
Öncelikle işlem tüm detayları ile hastaya anlatılıyor ve hastanın rızası alınıyor. Bu aşamada işleme bağlı olası komplikasyonların da hastaya anlatılması çok önemlidir. 3 önemli komplikasyonu söz konusudur: Kanama, barsak yaralanması veya delinmesi (Perforasyon) ve Pankreas organın iltihabı (Pankreatit).
İşlem için 8 saatlik açlık gereklidir. Safra yollarında tıkanma, iltihap bulunan hastalara işlem öncesi antibiyotik verilir.
Hastanın boğazı anestezik bir sprey ile uyuşturulduktan sonra film çekilebilen bir radyoloji masası üzerine başı sağa dönük şekilde yüzüstü yatırılır. İşleme başlamadan önce damar yoluyla hastaya uyku ilacı (sedasyon) ilaç verilir. Yine işlem sırasında nabız, kan basıcı ve oksijen satürasyonunu takip için hasta monitörle izlenir.
Daha sonra endoskop ağız yoluyla nazikçe ilerletilerek yemek borusu, mide yoluyla incelenecek olan safra yolları ve pankreas kanalının açıldığı ince barsağın ilk bölümü olan duodenuma ulaşılır. Bu bölgenin gözden geçirilmesinden sonra görüntüleme amacıyla bir kateter, endoskop kanalından ilerletilerek safra yolları ve pankreas kanalına ilerletilir ve kontrast madde verilerek film çekilir. Filmde saptanacak taş, tümöre bağlı darlık vs. gibi durumlarda aynı anda endoskopik tedavi uygulanmaktadır. Bu amaçla sfinkterotom dediğimiz özel kateterlerle safra yollarının on iki parmak barsağına açıldığı delik kesilir (sfinkterotomi) ve yine bazı özel balon ve basket kateterlerle taşlar çıkarılır veya daralmış bölgeye safra akımını sağlayarak hastanın sarılığını gidermek amacıyla tüp (stent) yerleştirilir.
Kullanım alanları:
Bu yöntem en sık olarak safra yolu taşlarını ameliyatsız olarak çıkarmak amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca safra yollarında tıkanmaya yol açarak sarılık oluşturan safra yolu ve pankreas tümörlerinde gerek tanıyı kesinleştirmek, gerekse stent dediğimiz tüpler yerleştirerek sarılığı açmak ve ameliyat öncesi hastanın genel durumunu düzeltmek amacıyla ERCP uygulanmaktadır.
Yaşlı hastalarda veya tümörün, hastanın ameliyattan fayda göremeyeceği ölçüde ilerlemiş olduğu durumlarda ise endoskopik stentleme, sarılığı ve kaşıntıyı gidererek yaşam konforu sağlamaktadır. Safra yolunda taşa bağlı olarak akut pankreatit atağı geçiren veya nedeni saptanamayan nüks pankreatit atakları geçiren hastalarda ERCP ve sfinkterotomi yapılarak safra yolları temizlenir ve pankreatit nedeni ortadan kaldırılarak hastalık tedavi edilir. ERCP yine bazı ameliyatlardan sonra oluşabilecek safra fistüllerini tedavi etmek ve olası safra yolu yaralanmalarını tespit etmek amacıyla da uygulanmaktadır.
Başarı oranı nedir?
ERCP’nin başarı oranı tanısal girişimlerde yüzde 95’in, tedavi edici girişimlerde de yüzde 90’ın üzerindedir.