Kanser, günümüzün en ciddi hastalıklarından biri olmasının yanı sıra, neden olduğu psikolojik, sosyolojik, ekonomik vb. sorunlar yönüyle de çok önemli bir sağlık problemidir.
Dünyada yılda 20 milyona yaklaşan sayıda yeni vaka görülmekte ve yılda yaklaşık 10 milyon hasta kanser nedeniyle kaybedilmektedir. Ülkemizde ise yılda 200 bini aşkın yeni vaka ve 100 bini aşkın kanser nedenli ölüm görülmektedir. Hastalıklar arasında 2. en sık ölüm nedenidir.
Kansere neden olan birçok faktör bulunmakta ve bunlar arasında önlenebilen faktörler çoğunluğu oluşturmaktadır. Bu da bize kanserlerin ciddi bir oranda önlenebileceğini göstermektedir ki bu çok önemli bir noktadır. Bugün birçok kanserin ortaya çıkmasında rolü olduğu gösterilen tütün ve mamulleri ile alkolün tüketilmemesi, kanserojenlere maruziyetin engellenmesi ve birçok hastalığın da önüne geçilmesinde rolü olan, aynı zamanda sağlıklı yaşamı beraberinde getiren doğru beslenme, fazla kilolu olmama, düzenli uyku ve fiziksel aktivite ile stresten uzak kalınması hayati önem taşımaktadır.
Tüm kanserleri tek bir hastalık olarak görmemek gerekir. Yıllar içerisinde kanser tedavisinde meydana gelen gelişmeler umut vadetmekte ve etkili tedaviyle yüz güldürücü sonuçlar görülmektedir. Bu durum erken evre hastalıklarda daha belirgindir. Bu da hastalığın erken tanı ve tedavisinin çok önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Erken tanıda kanser tarama programları ve hekime başvuruda gecikilmemesi önemli iki noktayı oluşturmaktadır.
Kansere bağlı belirtiler diğer birçok hastalıkla karışabileceği için kişinin kendi vücudunu tanıyıp kısa süre içinde geçmeyen şikayet ve anormal bulguların farkında olarak vakit kaybetmeden hekime başvurması büyük önem taşımaktadır. Kanser taramaları ise günümüzde KETEM’lerde ve aile sağlığı merkezlerinde yapılmakta olup kanser tarama programlarına katılım erken teşhiste çok önemli rol oynamaktadır. Meme kanseri, rahim ağzı kanseri, prostat kanseri ve barsak kanserleri tarama ile erken tespit edilebilmektedir.40 yaşından sonra tarama programlarına katılım sağlanmalıdır. Ailesinde kanser öyküsü bulunanların taramaları ile rahim ağzı kanseri taraması ise daha erken yaşlarda başlamalıdır. Korunmada HPV aşısının önemi de unutulmamalıdır.
Kanser, sağlıklı yaşam prensiplerine uyularak ciddi oranda önlenebilen bir hastalıktır. Kanserle mücadele toplumun tüm kesimleriyle birlikte yapılması gereken bir mücadeledir. Herkese bulunduğu konuma göre bir rol düşmektedir. Hastalığın önlenmesi, erken teşhisi ve tedavisi için yapılabilecek çok şey vardır. Hastalığın önlenmesi için çok ciddi mücadele verilmeli, erken teşhisin de önemi vurgulanmalıdır. Kanser tanısı konduktan sonra ise hasta, tanıdan başlayarak tedavi ve sonrasında her yönden desteklenmeli, hasta yakınlarının da ayrıca desteğe ihtiyaçlarının olabileceği göz ardı edilmemeli ve iyi sonuçlar getirecek olan tedavinin eksiksiz alınması sağlanmalıdır.
Uzm. Dr. Yahya Han Memiş
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı
