Vücudun en büyük atardamarı olan aort, kalpten çıktıktan sonra öncelikle kalbe ve beyne, sonra diğer hayati doku ve organlara kan pompalanmasını sağlar.
Yaklaşık 3 cm. çapında olan Aort damarı 3 ayrı tabakadan oluşur. Aort damarının iç kısmından yırtılması ise aort diseksiyonu olarak tanımlanır. Aort diseksiyonu çoğunlukla 40 yaş üzerindeki hipertansif yani yüksek tansiyon hastalığı olan kişilerde görülür. Aynı yaş grubundaki kadınlara oranla erkeklerde 2-3 kat daha sık görülen bu durum, hızlı tanı ve tedavi gerektirir.
Aniden gelişen sırt ağrısı veya göğüs bölgesinde ağrı ile karakterize olan aort diseksiyonu; kalp krizi, çoklu organ yetmezliği ve hatta ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi sonuçlar doğurabilir. Aort diseksiyonu, aort damarının farklı sebeplerle yırtılması ve duvar içine kan dolmasıyla oluşur.
Aort diseksiyonu, hızlı tanı ve tedavi gerektiren, ölümle sonuçlanma olasılığı yüksek, kardiyovasküler bir hastalıktır Aniden gelişen şiddetli göğüs ağrısı ile karakterize olan hastalıkta kişi ağrıyı yırtılır tarzda olarak tanımlar.
Aort yırtılmasının en önemli etkeni yüksek tansiyondur. Kontrol altına alınmayan hipertansiyon, damar içi basıncının artmasına yol açar. Bu da zamanla aort damarına binen yükün artmasına neden olarak aort yırtılmasına sebep olabilir. Aort yırtılmasının yaygın olarak görülen bir diğer nedeni de damar sertliğidir.
Tıp dilinde ateroskleroz olarak tanımlanan hastalıkta, kişinin damarları içinde plak birikimi oluşur. Bu da damarın esnekliğini kaybetmesine yol açar. Trafik kazası gibi ani gelişen travmalara bağlı olarak da aort yırtılması görülebilir. Ayrıca aort damarının bir bölümünün yeterince gelişememesi, damardaki yapısal farklılıklar, aort damarı ile alakalı olarak operasyon geçirmiş olmak, bağ dokusu hastalıkları ve bazı genetik faktörler aort diseksiyonuna yol açabilir.
Aort yırtılması risklerin azaltılmasıyla önlenebilir. Yüksek tansiyonun kontrol altına alınması aort yırtılması ve diğer pek çok sağlık probleminin önlenmesinde olmazsa olmazlar arasında yer alır. Sigara kullanımının bırakılması, düzenli olarak egzersiz yapılması önerilebilir. 65 ila 75 yaşındaki kişilerin hiçbir belirtisi bulunmasa bile düzenli olarak sağlık taraması yaptırmaları gerekir. Aort damarı ile ilgili bir problem varlığında kişi mutlaka düzenli olarak hekim kontrolüne gitmelidir.
‘’Hastamız 66 yaşında erkek hasta. Sırta vuran ani şiddetli ağrı nedeniyle hastanemiz acil servisine başvurdu. Yapılan muayene ve tetkikler sonucunda Tip 1 Diseksiyon tanısı konulan hasta acil ameliyata alındı. Aort kapak tamiri, koroner bypass ve aort damar replasmanı yapılan hasta, yoğun bakım ve servis takipleri sonucunda şifa ile taburcu edildi.’’
Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Çelik
Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı