GİRESUN PROF. DR. A. İLHAN ÖZDEMİR DEVLET HASTANESİ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Hastanemiz konferans salonunda Serviks Kanseri Farkındalık Eğitimi  düzenlendi. Prof. Dr. Sevil KILÇIKSIZ ve Dr. Öğr. Üy. Şebnem ALANYA TOSUN konuşmacı olduğu eğitime çok sayıda çalışanımız katıldı. KETEM çalışanları hastanemizde stand açarak halkımıza bilinçlendirmek ve farkındalık oluşturmak için broşür dağıttı.

SERVİKS KANSERİNDE TEDAVİ: 

Prof. Dr. Sevil KILÇIKSIZ
Radyasyon Onkolojisi AD Başkanı
28 ocak 2018

KANSER: 
Herhangi bir vücut hücre tipimizin kontrolsüz çoğalması, başkalaşması demektir.
Normal bağışıklık sistemimiz vücudumuzu her an tarayıp kanserli ya da bozuk hücreleri imha eder. Sağlıksız yaşam tarzı, sigara, kötü beslenme, hareketsizlik, şişmanlık, bulaşıcı viral hastalık, kimyasallar , genetik ve bilinmeyen nedenlerle kanser oluşumu ortaya çıkar.
Serviks Kanseri Nedir?
Rahmin alt kısmının (rahim ağzı) kanseridir. Serviks, rahmin vajinaya açılan ve doğum esnasında genişleyen kısmıdır.

ERKEN TEŞHİS-TARAMANIN ÖNEMİ
Erken dönemde yakalanmış serviks kanserli kadınların tanı konduktan sonraki 5 yıllık sağ kalımları %92 gibi yüksek düzeylerdedir. 
Serviks kanseri, rahim (uterus) kanserinin tersine daha genç kadınları daha çok 30’lu 40’lı ve 50’li yaşlarda etkileyecektir. 

Belirtiler
•Serviks kanserinin erken evrelerinde tipik olarak belirti yoktur. 
•En erken bulgu muhtemelen rutin jinekolojik muayene esnasında saptanan anormal Pap smear sonucu olacaktır. 
•Serviks kanseri oldukça yavaş gelişir, böylece belirtisiz dönem yıllar sürebilir. Pap smearda anormal hücrelerin tespit edildiği evre yüzde yüz tedavi edilebilir evredir.
•İlerlemiş serviks kanserleri genel olarak en sık düzenli Pap smear testi yaptırmayan ya da anormal Pap smear sonucu alıp takiplere devam etmemiş kadınlarda görülür.

Tanıda Görüntüleme
 Pelvik ultrason,BT, MRG,  PET-CT radyolojik yöntemlerdir.  

TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
•Cerrahi
•Radyoterapi
•Kemoterapi
•Karma tedavi ( 2 si yada 3ü ardışık yada eşzamanlı)

SERVİKS KANSERİNDE TEDAVİ

•Erken evrede serviks kanserinde cerrahi veya radyoterapinin tedavi edici gücü benzerdir. Her ikisi de tercih edilebilir. 
•Hastalık ilerledikçe cerrahi etkili olmayıp; yerini Radyoterapi ve (radyoterapi etkinliğini arttırıcı) kemoterapi birlikteliği geçerli tedavi modeli olur.
•Hastalık vücuda yayılan evreye geçerse kemoterapi ön plana geçer. Radyoterapi ve cerrahisi destek amaçlı yapılabilir.

RADYOTERAPİ
Hastalık tedavisinde, yüksek enerjili ışınların ya da parçacıkların kullanılmasına radyasyon tedavisi ( radyoterapi) denir. Radyoterapi; kanser ya da bazı iyi huylu(benign) hastalıkların tedavisinde iyonize ışınlar kullanılarak, kanserli hücreleri oldukları alanda harap etmek, hasara uğratmak ya da yok etmek amacı ile uygulanır. Bir anlamda cerrahi olarak kanserli bölgenin çıkarılmasına benzer iş görür.
Tıbbi radyasyon, tanı ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. 
Radyoterapide Amaçlar:
• Ameliyattan önce bir kanseri küçültmek;
• Ameliyattan sonra kanser tekrarlama riskini azaltmak;
• Kemoterapinin etkilerini tamamlamak veya arttırmak için.
• Kanseri yok etmek ve hastayı iyileştirmek  (KÜRATİF AMAÇ, yüksek doz miktarı)
• Kanseri iyileştirmek mümkün olmadığında palyatif radyoterapi, ağrı gibi semptomları gidermek için kullanılabilir (PALYATİF amaç, düşük doz miktarı)

TAKİP:
Tedavi Sonrasında Ne Olur?
•Tedaviniz tamamlanıp doktorunuz tarafından gerileme döneminde olduğunuz belirlendikten sonra yakın takibe alınırsınız. 
•lk 3 yıl için 3 ayda bir, sonraki 3 yıl için 6 ayda kontrol.
•Bu vizitler sırasında tipik olarak Pap smear testi ve pelvik muayene yapılır. 
•Herhangi bir istenmeyen belirti olması durumunda ya da rutin tarama için radyolojik görüntüleme yöntemi istenebilir. 



SERVİKAL KANSER TARAMA YÖNTEMLERİ 

Dr. Öğr. Üy. Şebnem ALANYA TOSUN
Giresun Tıp Fakültesi Kadın Doğum ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
28.01.2019

Neden tarayalım?
Serviks kanseri, meme kanserini jinekolojik kanserler grubuna almazsak dünyada en sık görülen jinekolojik kanserdir. Serviks kanserinin gelişmesinde HPV enfeksiyonu temel etkendir. Tüm serviks kanserlerinin %97.7’de saptanır. 
Türkiye’de HPV Tarama Sonuçları
2014-2016 arası 2 milyondan fazla kadına HPV DNA testi ile tarama yapılmış olup, 30 yaş üzeri 2 milyon kadında hrHPV pozitifliği %3.8 bulunmuştur. Bu sonuç Türkiye’de 500.000’den fazla hrHPV pozitif kadın olduğunu göstermektedir.
Servikal Kanser Risk Faktörleri
•Human papilloma virüs (HPV) enfeksiyonu
•Multipartner
•İmmün sistemin baskılanması
•Vajinal mikrobiyatanın bozulması
•Sigara içimi
•Erken yaşta cinsel ilişki
•Beslenme faktörleri
•Genetik faktörler

Serviks Kanseri Gelişimi
Normal serviks -> HPV enfeksiyonu (kofaktörler yüksek riskli HPV tip 16,18 vs)-> LSIL (CIN1) (2-3 yıl içinde %60’ı geriler) ->HSIL(CIN2,3)(3-4 yıl içinde %15’i ilerler) -> İnvaziv kanser (10 yıl içinde %12’i ilerler)

HPV Bulaş Yolları
•Asenden <% 0,1
•Seksüel yolla >%99 (kutaneomukozal, kutaneokutaneal ve mukozokutaneal)
 
HPV Tipleri ve Taşıdıkları Riskler
Serviks kanseri etyolojisinde, %97.7 oranında HPV enfeksiyonu rol oynar.
•Yüksek riski olanlar: 16, 18, 45, 31, 33, 52, 58, 35, 59, 56, 51, 39, 68, 73, 82
•Orta riski olanlar: 26, 53, 66
•Düşük riski olanlar: 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81, CP108
Anogenital siğillerin (warts) %90’ından fazlasında HPV 6 ve 11 sorumludur.

Servikal Kanser Koruma ve Kontrol
•Primer korunma : Aşılama
•İkincil korunma : Tarama
•Kanser tedavisi
•Palyatif bakım

1988-1995 yılları arasında ABD’de servikal kanser taraması ile insidans %40 azaldı ve servikal kanserden ölüm oranı %50 azalma gösterdi. Tarama testlerini kullanıp erken dönemde yakalamaya uygundur. İnvaziv servikal kanser ve buna bağlı ölümler etkin bir tarama programı ile önlenebilir. Servikal kanser TARAMA programları kanserin insidansını ve mortalitesini azaltmada etkilidir.

Nasıl Tarayalım?
Dünya Sağlık Örgütü tüm yurtta mutlaka meme kanseri, serviks kanseri ve kolorektal kanseri taranmasını önermektedir. Taramaya cinsel aktif kadında Pap smear ile 21 yaşında başlanmalıdır, 21-29 yaş arasında > 3 yılda bir Pap smear, 30-65 yaş arasında 5 yılda bir Pap smear+ HPV DNA (öncelikli) veya 3 yılda bir Pap smear ile devam edilmelidir. 65 yaşında tarama sonlandırılmalıdır (son 10 yılda ve sonucusu son 5 yılda olmak üzere 3 negatif sitoloji veya 2 negatif HPV testi varlığında).
Histerektomi sonrası tarama, benign nedenlerle yapıldıysa önerilmez. HPV aşı sonrası, aşısız kadınlarla aynı tarama programı önerilir.
Eksfoliyatif Sitoloji Örnekleme PAP Smear
•Servikal kanser için populasyonun taranmasında kullanılabilecek non-invazif bir yöntemdir.
•Koilositler ilk olarak Papanicolaou(Pap) tarafından hafif displazinin belirtisi olarak tanımlandı.
•1970’ li yıllarda Meisels ve Fortin Koilositik atipinin orjininde HPV olduğunu keşfetti.
•Daha sonraki yıllarda HPV nin sadece displazi değil servikal kanserin gelişiminde de asıl etken olduğu anlaşıldı.

1)Konvansiyonel: Kan, mukus, jel ile smear’ın kontamine olma olasılığı yüksek.
2)Sıvı Bazlı : Kan,debridler filtre edildikten sonra hücreler yayılmaktadır.

Sıvı bazlı sitolojinin konvansiyonele göre avantaj ve dezavantajları
•Maliyeti daha yüksek
•Sitoloji için toplanan materyalden aynı anda hpv, gonorrhea, klamidya çalışılabilir.
•Sitologlar tarafından sıvı bazlı sitolojinin okunması daha kolaydır.
•Sıvı bazlı sitolojinin sensitivitesi çok iyi fakat spesifitesi açık değil. Özellikle ASC-US oranında spesifite oldukça düşüktür.

PAP Smear Yalancı Negatiflik Hızı %15-70’tir. Örnekleme aparatından hücrelerin sadece %20’si lama geçirilebilir. Tesbit hataları (Kurutulma hataları ve artefaktlar), değerlendirmeyi etkileyen hatalar (Kan, enfeksiyon varlığı, mukus ve debris varlığı, üst üste binen hücrelerin varlığı) güvenilirliği etkiler.

PAP Smear Alınması İçin İdeal Zaman Ne Olmalı?
Menstruasyon dışında olmalı.
•Menstruasyonun ilk gününden 15 gün sonra optimal zaman.
•Örnek alınımından 3 gün önce vajinal krem, ovül kullanmamalı ve vajinal duş yapmamalı.
•Cinsel ilişkiden sonra 24 saat geçmiş olması gerekir.
HPV vs. Sitoloji Sensitivitesi
•Sitoloji : Sens %53, Spes %97
•HPV testi : Sens %96, Spes %92
HPV Taraması
•Primer HPV Taraması: 
oTip 16/18 pozitif -> kolposkopi yapılır
oDiğer 12 hrHPV pozitif -> sitoloji -> >ASC-US -> kolposkopi yapılır
                                                                                   ->Negatif sitoloji -> bir yıl sonra takip
oHPV negatif -> rutin tarama yapılır
Özel Durumlar
•Servikal kanser hikayesi olan kadınlarda
•İntrauterin DES maruziyeti olmuş kadınlarda
•İmmünosüpresif kullananlarda ( transplant, kemoterapi) ve HIV pozitif kadınlarda tarama protokolü farklıdır. 
•Hastalığın teşhisinden sonra yılda iki defa tarama yapılır ve hiç bir yaşta taramadan çıkarılmazlar. 
Tarama Testleri Ne Zaman Sonlandırılmalı?
•65 yaşında 3 ardışık sitoloji testi negatif gelmişse veya son 10 yıl içinde 2 ardışık negatif cotest sonucu varsa tarama sonlandırılır. 
Histerektomi Yapılan Kadınlarda Tarama Testi Yapılmalı mı?
•CIN2 veya daha üstü bir servikal neoplazi nedeni olmaksızın total histerektomi geçirmiş veya serviksi alınmış kadınlarda tarama yapılmaz.
•Subtotal histerektomi yapılan kadınlarda tarama yapılması gerekir.